50 years of the Audi five-cylinder

In dit artikel:

Audi viert in 2026 het 50-jarig bestaan van zijn vijfcilindermotor — een aandrijflijn die sinds de introductie in de tweede generatie Audi 100 (C2) uit 1976 onlosmakelijk met het merk verbonden is. De eerste vijfcilinder (intern Type 43) was een 2,144 cc-eenheid van 100 kW (136 pk) en kwam vanaf maart 1977 in de handel. Audi koos destijds bewust voor een vijfcilinder: zes cilinders pasten niet goed in de beschikbare ruimte en gaven een nadelige gewichtsverdeling, terwijl de vijfcilinder een compacte, krachtige oplossing bood, afgeleid van het EA 827-blok.

Ontwikkeling en technische mijlpalen
Kort na de start volgden snelle technische doorbraken: in 1978 leverde Audi al een twee-liter vijfcilinder diesel, in 1979 verscheen de eerste turboversie (125 kW/170 pk) en in 1980 kreeg de originele Audi quattro een vijfcilinderturbomotor met intercooler en permanente vierwielaandrijving. Motorsportresultaten onderstreepten de techniek: Audi won het wereldkampioenschap rally’s begin jaren ’80 en bouwde met modellen als de Sport quattro en later Group‑B-auto’s krachtige vierkleps vijfcilinders die tot ver boven 400 pk werden gebracht. Ook in Pikes Peak, Trans‑Am en IMSA werden indrukwekkende prestaties neergezet met compacte, hoogbelaste vijfcilinders.

Zeven à acht tijdbalkpunten
- 1976/1977: introductie in Audi 100 C2 (2,144 cc, 100 kW).
- 1978: eerste vijfcilinder diesel (70 pk).
- 1979–1984: turboversies en rallysuccessen (o.a. WRC-titel, Sport quattro, Group B).
- 1989: eerste directe-rijksinjectie vijfcilinder TDI (Audi 100 TDI, 2.5 l, 88 kW).
- 1994: Avant RS2 (232 kW) als sportieve stationcar voor de weg.
- Midden jaren ’90: vijfcilinders verdwijnen geleidelijk uit modelreeks; laatste uitvoeringen in 1997.
- 2009: terugkeer met TT RS (2.5 l transversaal, 250 kW).
- 2013–2016: RS Q3 en doorontwikkeling; 2016‑motor (EA855 Evo Sport) levert ~294 kW (400 pk) en verhoogde efficiency.
- 2021: gemodificeerde 2.5 TFSI in RS 3: 294 kW, 500 Nm, 0–100 km/h in 3,8 s.

Karakter, sound en moderne techniek
De vijfcilinder staat bekend om zijn eigenzinnige, "dreunende" geluid — een direct gevolg van het oneven aantal cilinders en de kenmerkende ontstekingsvolgorde 1‑2‑4‑5‑3, gecombineerd met de uitlaatmanifoldgeometrie. Moderne varianten gebruiken tweevoudige injectie (in de inlaat en direct in de verbrandingskamer), het Audi valvelift-systeem voor variabele uitlaatkleptiming en een grote turbo (max. boost circa 1,5 bar relativ). Specificaties: 2,480 cc (82,5 x 92,8 mm), brandstofinjectie op 250 bar, een compact gewicht van circa 160 kg en een lengte <50 cm — ideaal voor transversale plaatsing.

Efficiëntie en duurzaamheid
Audi paste lichtgewicht materialen toe (aluminium cilinderblok, holle krukas, magnesium onderdelen) en vermindert interne wrijving met plasma-gecoate cilinderlopen en gerichte koelkanalen in de zuigers. Een schakelbare koelwaterpomp en een vraaggestuurde oliepomp verbeteren warmmanagement en verbruik. De motor werd uitvoerig getest in uiteenlopende klimaatzones, op hoogteverschillen en bij lange duurproeven, waaronder de Nürburgring‑nordschleife.

Productie en montage
De vijfcilinder wordt met de hand gemonteerd in Győr (Hongarije) in een speciaal Bock‑atelier: ongeveer 21 stations, individuele nummering en veel handwerk. Na uitgebreide koude- en warmtests verlaat de motor de fabriek en wordt per trein naar Ingolstadt vervoerd voor de uiteindelijke montage in modellen zoals de Audi RS 3.

Waarom het belangrijk is
De vijfcilinder heeft Audi’s imago technisch en emotioneel vormgegeven: bewezen motorsportprestaties, onderscheidende rijbeleving en een herkenbare sound die het merkidentiteit “Vorsprung durch Technik” accentueert. Met recente moderniseringen levert de 2.5 TFSI nu een mix van sterke midrange‑trek, snelle respons en een karakteristiek geluid dat nog steeds veel liefhebbers aanspreekt.